ADHD to stan, który zwykle występuje u dzieci, szczególnie u dzieci w wieku szkolnym, które uczą się w tradycyjnej klasie. Ale co, kiedy te dzieci dorosną? Istnieje powszechne przekonanie, że ludzie mogą po prostu wyrosnąć z ADHD. Ale nie ma przełącznika, który zostaje włączony w 18 urodziny i wymaże objawy ADHD. Zamiast tego, to, co większość ludzi opisuje jako „wyrastanie z ADHD”, w rzeczywistości wynika ze zmieniających się kontekstów, w których znajdują się osoby z ADHD.
Co to jest ADHD?
ADHD oznacza zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Ten stan sprawia, że osoba z ADHD ma trudności z reagowaniem na bodźce sensoryczne. Dzieje się tak, ponieważ ich mózg nie zbiera i nie organizuje wszystkich otrzymywanych informacji sensorycznych w sposób sprzyjający skupieniu się, zwracaniu uwagi lub prawidłowej reakcji. W rezultacie osoba z ADHD może reagować na bodźce sensoryczne w sposób, który osoby wokół niej mogą opisać jako „łatwo rozpraszające” lub „nie na temat”.
Do najczęstszych objawów ADHD należą:
- Brak możliwości siedzenia w bezruchu, zwłaszcza jeśli otoczenie jest ciche i spokojne,
- Ciągłe lub prawie ciągłe wiercenie się lub ruch,
- Nadmierny ruch fizyczny,
- Brak możliwości czekania na kolejkę, czekania w kolejce lub cierpliwości, gdy zostaniesz o to poproszony,
- Działa pochopnie lub impulsywnie,
- Zbyt dużo mówienia w miejscach, w których nie jest to właściwe,
- Niemożność skoncentrowania się na zadaniu, zwłaszcza gdy są proszeni o skupienie się na jednym zadaniu na raz,
- Niemożność ukończenia projektu przed „znudzeniem się” i rozpoczęciem nowego,
- Przerywanie rozmów innym, tak jakby nie mogli się doczekać, kiedy udostępnią swój kawałek.
Jeśli widzisz tylko jeden lub dwa z tych objawów u siebie lub kogoś bliskiego, nie wystarczy to aby stwierdzić, że Ty lub oni mają ADHD. Jeśli jednak występuje wiele lub większość z tych objawów, możesz rozważyć rozmowę z lekarzem. Aby uzyskać więcej informacji na temat tego, czy możesz mieć ADHD, możesz rozwiązać nasz quiz oceniający ADHD . Przeprowadzi Cię przez serię pytań, które wskażą niektóre objawy, które mogą występować w Twoim zachowaniu.
Przyczyny ADHD
Od kilkudziesięciu lat specjaliści zajmujący się zdrowiem psychicznym (zaburzenia hiperkinetyczne – zespół neurorozwojowy) badają ADHD i próbują ustalić przyczyny tego stanu. Jednak nie znaleźli jeszcze jednej przyczyny ADHD. Póki co naukowcy byli w stanie zidentyfikować przeciążenie sensoryczne jako jedną z głównych przyczyn ADHD. Zasadniczo przeciążenie sensoryczne oznacza, że czyjś mózg otrzymuje zbyt wiele bodźców sensorycznych; sytuacja ta jest również nazywana nadmiernym bodźcem sensorycznym. Kiedy mózg staje w obliczu nadmiernej ilości bodźców sensorycznych, przechodzi w tryb walki lub ucieczki jako sposób na zachowanie. Informacje pochodzące z pięciu zmysłów są po prostu zbyt duże, aby mózg mógł je przetworzyć.
Dla większości ludzi opisują to uczucie jako „zamrażanie” lub „wyłączanie się” mózgu, stan, w którym trudno jest skupić się lub zwrócić uwagę na jedno konkretne zadanie. Innym skutkiem tego przeciążenia sensorycznego jest to, że mózg wysyła komunikaty do reszty ciała przez układ nerwowy, aby osoba mogła oddalić się lub zablokować przyczynę bodźców sensorycznych. Na przykład możesz zakryć uszy lub oczy albo po prostu wstać i wyjść z pokoju, w którym jest zbyt wiele rozmów lub czynności wykonywanych jednocześnie.
Jeśli chodzi o przyczyny i wyzwalacze przeciążenia sensorycznego i ADHD, każda osoba będzie miała inny próg tego, co jest uważane za nadmierne. Dzieje się tak, ponieważ mózg każdej osoby jest inny, a ilość bodźców sensorycznych, które osoba może z łatwością przetworzyć, różni się znacznie w zależności od osoby. Tak więc przeciążenie sensoryczne, jedna z głównych przyczyn ADHD, wygląda inaczej w zależności od tego, kto go doświadcza.
ADHD u dzieci
Kiedy patrzysz na to, u kogo zwykle diagnozuje się ADHD, widać, że większość diagnoz dotyczy dzieci w wieku szkolnym. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci, które uczęszczają do szkoły z tradycyjnym modelem klasowym. W takim przypadku dziecko siedzi w klasie z wieloma innymi dziećmi i jednym nauczycielem. Są proszeni o skupienie się na zadaniach akademickich, pozostając stosunkowo spokojnie przez kilka godzin. Muszą skupiać się tylko na nauczycielu oraz na tym, co on mówi i robi, jednocześnie tłumiąc wszelkie inne bodźce zmysłowe. Muszą ignorować inne dzieci w pokoju i wszelkie inne bodźce sensoryczne, które nie pochodzą od nauczyciela. Wymaga to dużo uwagi i skupienia.
Może to być szczególnie trudne dla ucznia, który jest wrażliwy na opinię. Ich wrażliwość na bodźce zmysłowe staje się bardzo widoczna w tej sali lekcyjnej, gdzie muszą skupiać całą swoją uwagę tylko na jednym punkcie naraz, jednocześnie aktywnie ignorując lub blokując wszelkie inne bodźce zmysłowe. Nauczyciele i rodzice mogą bardzo łatwo zauważyć, że te wzorce zachowań mogą wskazywać na niedobór uwagi i nadpobudliwość. Dzieje się tak, ponieważ wymagania tradycyjnej szkoły sprawiają, że te braki są bardziej oczywiste.
Jest to jeden z największych powodów, dla których ADHD występuje znacznie częściej u dzieci w wieku szkolnym, niż u dorosłych. Pomaga również wyjaśnić, dlaczego wskaźnik diagnozy ADHD jest wyższy wśród studentów, którzy studiują w bardziej rozwiniętych systemach edukacyjnych, ponieważ obecność edukacji jest obowiązkowa, a program nauczania jest dość rygorystyczny.
Ale co z sytuacją, gdy uczeń kończy formalne lata nauki?
ADHD u dorosłych
ADHD nie ma limitu wieku. Chociaż ADHD można zdiagnozować u dorosłych , jednak wskaźniki rozpoznania wśród nich są znacznie niższe niż u dzieci. Jednym z głównych powodów jest otoczenie, w którym dorośli pracują i spędzają dużo czasu.
Rozważ różnice między tradycyjną salą lekcyjną a typowym miejscem pracy. W większości przypadków praca nie wymaga od osoby dorosłej biernego siedzenia i wchłaniania informacji z jednego źródła bodźców sensorycznych, jednocześnie aktywnie ignorując i próbując odepchnąć wszystkie inne bodźce zmysłowe. Zamiast tego większość zadań wymaga reakcji na dane sensoryczne: odpowiadanie na wiele wiadomości w krótkim czasie, kontakt z kilkoma klientami, monitorowanie pracy zespołu ludzi lub zarządzanie kilkoma procesami jednocześnie.
To wszystko, co trzeba powiedzieć, w „dorosłym świecie” ADHD jest o wiele trudniejsze do wykrycia. Obecnie wiele zawodów wymaga uwagi i skupienia się na więcej niż jednej rzeczy naraz. Z tego powodu osoba może nie zauważyć braku uwagi na „zakłócenia” w bodźcach sensorycznych – rozproszenie jest częścią pracy; w niektórych przypadkach to sama praca! Pomaga to wyjaśnić, dlaczego u tak wielu osób dorosłych, zdiagnozowano ADHD i dlaczego tak wiele osób z ADHD przerywa terapie, z których mogli korzystać podczas zajęć szkolnych.
Nawet poza miejscem pracy dorośli z ADHD mają tendencję do podejmowania hobby i zainteresowań, które nie wymagają długiego skupiania się na jednym. Zamiast tego zazwyczaj wybierają hobby i czynności, które zachęcają do reakcji na wiele bodźców sensorycznych w krótkich odstępach czasu (takie jak gry wideo lub sporty zespołowe), zarządzają kilkoma procesami (takimi jak gotowanie) lub uczą się i rozwijają nowe, konkretne umiejętności (np. jako rękodzieło, instrumenty muzyczne).
Ćwiczenia fizyczne to również świetna aktywność dla dorosłych z ADHD. W ostatnich badaniach naukowcy odkryli, że ćwiczenia są dla dorosłych doskonałym sposobem radzenia sobie z objawami ADHD w ciągu dnia. Kluczem do tych treningów było jednak wykonywanie ich celowo i przez cały dzień. Tak więc, między środowiskiem pracy dorosłych, zainteresowaniami, które wybierają, a ich zaangażowaniem w aktywność fizyczną, objawy ADHD u dorosłych są znacznie mniej zauważalne niż u dzieci.
Wniosek
Krótko mówiąc, ADHD to stan, który jest w dużej mierze związany z przeciążeniem sensorycznym. Występuje głównie u dzieci, ale ostatnie badania doprowadziły naukowców do przekonania, że otoczenie szkolne lub środowisko i oczekiwania dziecka mają z tym coś wspólnego. ADHD dotyka dorosłych, ale ponieważ ich środowisko i kontekst pracy są różne, prawdopodobieństwo rozpoznania u dorosłych jest znacznie mniejsze, ponieważ w większości przypadków objawy nie stanowią bezpośredniego problemu dla ich produktu pracy. Dostępnych jest wiele opcji leczenia ADHD, w tym ćwiczenia umysłowe. Jeśli Ty lub ktoś bliski masz do czynienia z ADHD, możesz porozmawiać z lekarzem, aby uzyskać pomoc i wskazówki dotyczące możliwości leczenia.
Źródła:
- Opracowano na podstawie materiałów prasowych oraz książki Sabine Bernau „ADHD u dorosłych. Poradnik – jak z tym żyć”.
