Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi nie jest pojedynczym, ujednoliconym stanem. Nie każdy, kto ma ADHD, wykazuje te same oznaki i objawy. W zależności od objawów danej osoby mogą mieć jeden z trzech różnych typów ADHD. W tym artykule dowiesz się, jakie są te trzy formy, poznając podstawowe objawy ADHD i co można zrobić, aby je leczyć.
Co to jest ADHD?
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to powszechny stan neurorozwojowy, który często pojawia się w dzieciństwie. Jeśli nie zostanie zdiagnozowany i leczony, może utrzymywać się do dorosłości.
Wiele oznak i symptomów staje się zauważalnych w szkole. Mogą wykazywać takie zachowania, jak niemożność siedzenia nieruchomo, nadmierna rozmowa, marzenia na jawie, nie zwracanie uwagi i trudności w odrabianiu pracy domowej.
Jednak to tylko kilka z możliwych objawów, które osoba z ADHD może wykazywać i wszystkie można podzielić na dwie główne grupy – nieuwagę i nadpobudliwość.
Kryteria ADHD DSM-5
DSM (podręcznik diagnostyczny i statystyczny) Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego to podręcznik używany przez wszystkich specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym w Stanach Zjednoczonych do diagnozowania zaburzeń, w tym zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
Poniżej przeczytasz o kryteriach diagnostycznych, które pomagają profesjonalistom w dokładnym zdiagnozowaniu dzieci i dorosłych w rozpoczęciu właściwego leczenia. [1]
Nieuwaga: sześć lub więcej objawów nieuwagi u dzieci w wieku do 16 lat lub pięć lub więcej u nastolatków w wieku 17 lat i dorosłych; objawy nieuwagi występują od co najmniej 6 miesięcy i są nieodpowiednie dla poziomu rozwojowego:
Osoba..
- Często nie zwraca uwagi na szczegóły lub popełnia nieostrożne błędy w szkole, pracy lub innych zajęciach,
- Często ma problemy ze skupieniem uwagi na zadaniach lub zabawach,
- Często wydaje się, że nie słucha, gdy się do niej mówi bezpośrednio,
- Często nie postępuje zgodnie z instrukcjami i nie kończy zajęć szkolnych, prac domowych lub obowiązków w miejscu pracy (np. Traci koncentrację, jest na uboczu),
- Często ma problemy z organizacją zadań i działań,
- Często unika, nie lubi lub niechętnie wykonuje zadania wymagające wysiłku umysłowego przez długi czas (takie jak praca w szkole lub praca domowa),
- Często gubi rzeczy niezbędne do wykonywania zadań i zajęć (np. Materiały szkolne, ołówki, książki, narzędzia, portfele, klucze, dokumenty, okulary, telefony komórkowe),
- Często łatwo się rozprasza,
- Często zapomina w codziennych czynnościach.
Nadpobudliwość i impulsywność: Sześć lub więcej objawów nadpobudliwości-impulsywności u dzieci w wieku do 16 lat lub pięć lub więcej u młodzieży w wieku 17 lat i dorosłych; objawy nadpobudliwości-impulsywności występują od co najmniej 6 miesięcy w stopniu, który jest uciążliwy i nieodpowiedni dla poziomu rozwoju osoby:
Osoba..
- Często wierci się lub stuka w dłonie lub stopy lub wierci się na siedzeniu.
- Często opuszcza swoje miejsce w sytuacjach, gdy oczekuje się pozostania na siedzeniu.
- Często biegnie lub wspina się w sytuacjach, w których nie jest to właściwe (nastolatki lub dorośli mogą ograniczać się do niepokoju).
- Często nie jest w stanie spokojnie grać lub brać udziału w zajęciach rekreacyjnych.
- Często jest „w ruchu”, zachowuje się tak, jakby była „napędzana silnikiem”.
- Często mówi nadmiernie.
- Często zaciera odpowiedź, zanim pytanie zostanie ukończone.
- Często ma problemy z czekaniem na swoją kolej.
- Często przerywa lub wtrąca się do innych (np. Wtrąca się w rozmowy lub gry)
Ponadto muszą zostać spełnione następujące warunki:
- Kilka objawów nieuwagi lub nadpobudliwości i impulsywności było obecnych przed ukończeniem 12 roku życia.
- Kilka objawów występuje w dwóch lub więcej miejscach (np. W domu, szkole lub pracy, z przyjaciółmi lub rodziną, podczas innych czynności).
- Istnieją wyraźne dowody na to, że objawy zakłócają lub obniżają jakość funkcjonowania społecznego, szkolnego lub zawodowego.
- Objawy nie są lepiej wyjaśnione przez inne zaburzenie (takie jak zaburzenie nastroju, zaburzenie lękowe, zaburzenie dysocjacyjne lub zaburzenie osobowości).
W zależności od objawów zgłaszanych przez te kryteria, lekarze mogą podzielić je na jeden z trzech typów, które zostaną omówione w następnej kolejności.
Trzy rodzaje ADHD
Korzystając z kryteriów DSM-5 i uważnie przyglądając się objawom danej osoby, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi można podzielić na trzy kategorie, znane również jako prezentacje:
- Przeważnie nieuważny (ADHD z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi)
- Przeważnie hiperaktywny-impulsywny (ADHD z przewagą nadruchliwości i impulsywności)
- Połączona prezentacja (Typ mieszany ADHD)
Oto wymagania dla każdego typu ADHD, jak następuje:
ADHD z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi
Jeśli u dziecka lub osoby dorosłej zdiagnozowany jest głównie nieuważny typ prezentacji, oznacza to, że mieli objawy w ciągu ostatnich 6 miesięcy (sześć wskaźników dla osób do 15 roku życia i pięć dla 17 i starszych) w nieuwadze klaster objawów, ale nie w grupie nadpobudliwości.
Nie oznacza to, że ktoś, kto jest głównie nieuważny, nie ma żadnych objawów nadpobudliwości i impulsywności. Jednak oznaki nieuwagi, takie jak trudności w zwracaniu uwagi, przestrzeganiu instrukcji i kończeniu zadań, będą znacznie bardziej widoczne.
ADHD z przewagą nadruchliwości i impulsywności
Zamiast nieuważnych objawów, ten typ ADHD obejmuje wystarczające oznaki nadpobudliwości i impulsywności. Oznacza to, że osoby z tą prezentacją będą przede wszystkim wykazywać oznaki, takie jak niezdolność do siedzenia w bezruchu, niepokój i mówienie za dużo lub w nieodpowiednich momentach.
Ze względu na impulsywność i nadmierne ruchy ten typ ADHD jest najczęściej kojarzony z zranieniem i kontuzją lub spowodowaniem innych wypadków. [1] Z tego powodu rodzice i nauczyciele dzieci z problemami nadpobudliwości i impulsywności powinni starać się stworzyć środowisko bezpieczne, usuwając niebezpieczne przedmioty.
Typ mieszany ADHD
Połączona prezentacja pojawia się, gdy osoba, u której zdiagnozowano ADHD, ma wiele omawianych objawów przedmiotowych i podmiotowych. Według National Institute of Mental Health, połączona prezentacja jest najczęstszym typem u dzieci. [2]
Połączona prezentacja nie oznacza, że dana osoba ma równą ilość zarówno nieuwagi, jak i nadpobudliwości-impulsywności. Zamiast tego jest wystarczająco dużo objawów obu z nich, 6 dla osób poniżej 17 lat i 5 dla starszych. Ktoś może mieć każdy pojedynczy objaw nieuwagi, ale tylko 6 w przypadku nadpobudliwości i nadal być uważany za połączony ADHD, ponieważ spełniono minimum dla każdego.
Chociaż między ludźmi mogą istnieć podobieństwa, każda osoba z ADHD jest inna. Poszczególne osoby mogą zmagać się z pewnymi obszarami bardziej niż inne, co jest ewidentne na podstawie tych różnych prezentacji. Niemniej jednak wszystkie objawy mogą znacząco upośledzać każdego z ADHD, niezależnie od ich typu.
Czy prezentacje dotyczące ADHD są trwałe?
Rodzaje ADHD, które ma dana osoba, mogą się zmieniać w czasie, a zatem nie są trwałe. Nie oznacza to jednak, że osoby z ADHD wyrosną z objawów. Wskazuje raczej, że stan może ewoluować.
Na przykład, jeśli ktoś został zdiagnozowany jako przeważnie nadpobudliwy i impulsywny, zawsze istnieje możliwość, że z wiekiem może on przejść do typów nieuważnych lub złożonych.
W rzeczywistości bardzo często zdarza się, że ci, którzy rozpoczynają przedszkole, zmagają się z problemami z nadpobudliwością i impulsywnością. Jednak po dotarciu do szkoły podstawowej zaczynają wykazywać objawy nieuwagi, co może poważnie wpłynąć na ich wyniki w nauce. [2] Gdy osiągną wiek dojrzewania, nadpobudliwość może zacząć zanikać, ale inne mogą nadal się utrzymywać.
Oznacza to, że rodzice i lekarze muszą nadążać za objawami swojego dziecka, aby mieć pewność, że radzą sobie z tymi objawami i mogą prowadzić bardziej produktywne życie i zwiększyć swoje szanse na sukces.
Jak leczy się ADHD?
Niezależnie od rodzaju ADHD, który ma dana osoba, stan jest leczony za pomocą połączenia leków i terapii behawioralnej.
Leki, które zwykle są stymulantem na receptę, mogą pomóc w zwiększeniu poziomu dopaminy i noradrenaliny, które są niezbędnymi neurochemikaliami zaangażowanymi w uwagę i skupienie. Istnieją również leki niestymulujące, których ludzie mogą używać, a które mogą pomóc, jeśli skutki uboczne staną się problemem.
Pomimo tego, że są uważane za stosunkowo bezpieczne, leki te mogą powodować skutki uboczne nawet w przepisanej dawce. Dlatego takie osoby będą musieli być uważnie monitorowani przez rodziców i lekarzy, aby zminimalizować to ryzyko.
Lekarstwa na ogół nie są przepisywane dzieciom poniżej 6 roku życia. Zamiast tego zwykle zaleca się terapię behawioralną.
Terapia behawioralna może pomóc w rozwiązaniu wielu innych objawów ADHD i zastąpieniu negatywnych zachowań pozytywnymi. Twój terapeuta może zasugerować techniki, takie jak przestrzeganie harmonogramów i procedur oraz promowanie innych zdrowych nawyków, które mogą poprawić dyscyplinę.
Te dobre zachowania mogą być nagradzane przez rodziców i nauczycieli bez pomocy terapeuty i można je łatwo zastosować.
Na przykład, jeśli dziecko chce grać w gry wideo lub spędzać czas z przyjaciółmi, zostanie poinstruowane, aby najpierw odrobić pracę domową i zjeść obiad. Jeśli zastosują się, powinni zostać szybko nagrodzeni za ich doskonałe zachowanie, ponieważ może to pomóc poprawić pozytywne wzmocnienie.
Jeśli tego nie zrobią, nie powinni być nagradzani za złe zachowanie, które będzie miało na nich odwrotny skutek.
Ponadto, gdy dziecko się starzeje, rodzice i inni opiekunowie najprawdopodobniej będą musieli zmodyfikować swój system nagród i kar, aby osiągnąć podobne wyniki.
Na przykład przerwa na żądanie może być nieefektywna dla nastolatka, ale odebranie przywilejów lub powierzenie mu obowiązków domowych może mieć podobny efekt, jak przerwa.
Czy Ty lub Twoje dziecko macie ADHD?
Uzyskanie pomocy z ADHD będzie wymagało diagnozy od lekarza lub specjalisty ds. zdrowia zaburzeń neurorozwojowych. Dlatego umówienie się na wizytę jest konieczne i należy zrobić to jak najszybciej, ponieważ ADHD jest stanem przewlekłym, który nie ustępuje wraz z wiekiem.
Wiele osób zostaje zdiagnozowanych dopiero w wieku dorosłym. Statystyki dotyczące ADHD u dorosłych rosną z powodu wcześniejszego przeoczenia diagnozy.
Jeśli wydaje Ci się, że to może dotyczyć Ciebie, możesz również wziąć udział w naszym teście na ADHD i ustalić, czy możesz mieć do czynienia z niezdiagnozowanym ADHD. Test nie zastępuje diagnozy, ale wyniki mogą pomóc lekarzowi ustalić, jaki typ ADHD masz Ty lub Twoje dziecko.
Ponieważ objawy zmieniają się z upływem czasu, należy kontynuować wizyty kontrolne i zmiany strategii leczenia, aby mieć pewność, że są one odpowiednio leczone.
Źródła:
- Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom. (2020, 21 września). Objawy i diagnoza ADHD.
Pobrane z https://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/diagnosis.html - Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego. (2019, wrzesień). Zaburzenie z deficytem uwagi / nadpobudliwością.
Pobrane z https://www.nimh.nih.gov/health/topics/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/index.shtml
