Ludzie często podejrzewają zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), gdy ktoś nie może skupić się na zadaniach, ma problemy z siedzeniem w bezruchu lub nie może nawiązać i utrzymać kontaktu wzrokowego.
ADHD i autyzm
ADHD to powszechny stan neurorozwojowy, który zwykle dotyka dzieci. Około 9,4% dzieci w Stanach Zjednoczonych w wieku od 2 do 17 lat ma rozpoznanie ADHD. Znane są trzy formy ADHD: przeważnie nieuważna, przeważnie nadpobudliwa-impulsywna oraz połączenie tych dwóch typów. Najbardziej powszechna jest połączona forma ADHD. Średni wiek rozpoznania wynosi siedem lat, a chłopcy są bardziej dotknięte ADHD niż dziewczęta.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) to kolejna powszechna choroba wieku dziecięcego. Jest to grupa złożonych zaburzeń, które wpływają na rozwój, zachowanie i komunikację. Około jedno na 68 dzieci w USA ma rozpoznanie ASD. Chłopcy częściej otrzymują diagnozę niż dziewczynki.
Jeszcze kilka lat temu w podręczniku diagnostycznym Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego stwierdzono, że te dwa stany występują niezależnie od siebie. Dopiero w 2013 r. , wraz z wprowadzeniem obecnego “Diagnostycznego I Statystycznego Podręcznika Zaburzeń Psychicznych” (DSM-5), zezwolono na podwójną diagnozę. Jednak autyzm i ADHD zwykle nakładają się. Około 30% -80% dzieci z autyzmem również spełnia kryteria ADHD i równie 20% -50% dzieci z ADHD ma autyzm. Biorąc pod uwagę stopień nakładania się, naukowcy zaczynają rozważać związek między tymi dwoma warunkami i szukają wspólnych biologicznych źródeł.
Jedno z badań sugerowało, że ADHD i autyzm są różnymi wskaźnikami pojedynczego zaburzenia z kilkoma podtypami, z których każdy ma inny czas wystąpienia, kombinację zachowań i progresje. Dzięki tej propozycji ADHD może objawiać się bez oznak autyzmu, ale autyzm może wystąpić z objawami ADHD i innymi schorzeniami. To może być przyczyna pytania: „Czy ADHD występuje w spektrum autyzmu?”
Choć propozycja „jednego warunku” może być interesująca, dowody nie są całkowicie rozstrzygające. Wiele badań genetycznych zgadza się z opinią o pewnych wspólnych czynnikach przyczyniających się do autyzmu i ADHD. Jednak badania obrazowe porównujące struktury i połączenia mózgu doprowadziły do zadziwiającej mieszanki różnic i podobieństw. Ponadto niektóre badania behawioralne sugerują, że pozornie podobne cechy ukrywają unikalne mechanizmy leżące u podstaw. Na przykład nieuwaga u osoby z autyzmem może powodować przeciążenie sensoryczne, a zauważalne problemy społeczne u osoby z ADHD mogą wykazywać impulsywność.
Jednak znajomość związku między tymi dwoma stanami może poprawić metody leczenia, co jest kluczowe. Osoby, które wykazują cechy zarówno ADHD, jak i autyzmu, zwykle stają przed poważniejszym wyzwaniem niż osoby z pojedynczą diagnozą. Mogą cierpieć na większe zakłócenia funkcji adaptacyjnych, które opisują umiejętności związane z dbaniem o siebie i życiem codziennym oraz inne problemy społeczne i poznawcze.
PODOBIEŃSTWA MIĘDZY ADHD A AUTYZMEM
We wczesnych stadiach choroby łatwo jest pomylić autyzm i ADHD. Dzieci z tymi schorzeniami mogą mieć problemy z wyrażaniem siebie lub koncentracją. Główne kryteria diagnozowania schorzeń są nadal unikalne w DSM-5: zaburzenia komunikacji społecznej oraz ograniczone i nawracające zachowania związane z autyzmem, nieuwagą lub nadpobudliwością oraz impulsywnością lub jednym i drugim w przypadku ADHD. Te dwa stany wpływają na centralny układ nerwowy, który kontroluje pamięć, ruch, język, umiejętności społeczne i koncentrację. Dlatego oba warunki mogą opóźniać mowę, ostre reakcje sensoryczne, buntownicze postawy i problemy z kontrolowaniem emocji oraz wyzwania związane z planowaniem i ograniczaniem zachowań.
Najsilniejsze poparcie dla podobnego pochodzenia ma miejsce w badaniach rodzin i bliźniaków, które pokazują, że członkowie rodzin osób z którymkolwiek z zaburzeń są bardziej prawdopodobne, że będą mieli jedno i drugie. Na przykład, według badania przeprowadzonego w 2014 roku, kobiety z ADHD są sześciokrotnie bardziej narażone na ADHD i są ponad dwukrotnie bardziej narażone na autyzm w porównaniu z resztą populacji.
W innym badaniu oceniono zagrożenia po przeciwnej stronie. Analizując dane medyczne prawie dwóch milionów ludzi, badanie wykazało, że osoby z autyzmem i członkowie ich dalszej rodziny są bardziej narażeni na ADHD. Jak można się spodziewać w przypadku chorób genetycznych, ryzyko ADHD jest wyższe w przypadku identycznych bliźniaków pacjentów z autyzmem i wzrasta nawet u kuzynów. Zwiększona podatność kuzynów potwierdza ideę genetycznego powiązania między tymi dwoma zaburzeniami – ponieważ kuzyni są zwykle bardziej genetycznie podobni niż osoby niebędące krewnymi, ale mają mniejsze szanse niż bliźnięta na narażenie na te same czynniki środowiskowe podczas rozwoju. Wyniki te pokazują, że warunki mają pewne genetyczne czynniki ryzyka.
Chociaż ADHD i ASD mogą występować razem u dorosłych, to połączenie nie jest tak rozpowszechnione, jak u dzieci. Podczas gdy ASD jest uważane za stan trwający całe życie, długoterminowe badania wykazały, że tylko jedna trzecia lub dwie trzecie dzieci z ADHD ma objawy utrzymujące się do dorosłości.
RÓŻNICE MIĘDZY ADHD A AUTYZMEM
Wiele dzieci otrzymuje pierwszą diagnozę ADHD, gdy zaczynają przedszkole, ponieważ ich zachowanie różni się od innych dzieci. ADHD może sprawiać, że dzieci są przez cały czas niespokojne, działają impulsywnie lub mają problemy z zwracaniem uwagi. Jednak znaki niektórych dzieci mogą być inne, na przykład skupianie się na jednym obiekcie i nie chęć zabawy czymś innym.
W przypadku niektórych dzieci z autyzmem oznaki są widoczne już w wieku 2-3 lat. U innych objawy ASD mogą nie zostać zauważone, dopóki nie osiągną wieku szkolnego, a ich cechy społeczne różnią się od innych dzieci. Dzieci z autyzmem zwykle unikają kontaktu wzrokowego i często odmawiają zabawy lub interakcji z innymi. Ich umiejętności komunikacyjne mogą rozwijać się powoli lub wcale. Mogą mieć obsesję na punkcie konsystencji jedzenia lub wykonywać powtarzające się ruchy, zwykle rękami i palcami.
Specyficzne zachowania
Zwykle pacjenci z ADHD mają trudności ze skupieniem się na jednym zadaniu lub czynności. Mogą łatwo się rozpraszać. Dzieciom z ADHD trudno jest ukończyć zadanie przed przejściem do innego i zwykle nie są one fizycznie zdolne do utrzymania się w jednej pozycji. jednak niektóre dzieci z ADHD mogą być tak pochłonięte tematem lub zadaniem, że „nadmiernie się skupiają”. Chociaż skupienie się na jednym zadaniu może być dobrą rzeczą, może to oznaczać, że dziecko ma trudności z przeniesieniem uwagi na inne zadania, gdy otrzyma instrukcje.
Dzieci z autyzmem są bardziej skłonne do nadmiernej koncentracji i niezdolności do skupienia się na innym zadaniu. Ich procedury są zwykle nieelastyczne i mają niską lub zerową tolerancję na zmiany. Może to oznaczać pójście tą samą ścieżką i codzienne spożywanie tego samego pożywienia. Niektórzy z nich mają dużą wrażliwość na hałas, światło, dotyk, ból, zapach lub smak lub mają duże zainteresowania. Mogą tworzyć preferencje żywieniowe na podstawie tekstury lub koloru i mogą wydawać sygnały, takie jak powtarzające się ruchy dłoni. Ta potężna koncentracja oznacza, że osoby z autyzmem są zwykle w stanie przypomnieć sobie szczegółowe fakty przez długi czas i mogą być doskonałe w naukach ścisłych, matematyce, sztuce i muzyce.
Osobom z autyzmem trudno jest skupić się na rzeczach, których nie lubią, takich jak łamigłówki lub czytanie książki, zamiast skupiać się na rzeczach, które preferują. Osoby z ADHD nie lubią i unikają zadań wymagających koncentracji.
Warto również sprawdzić, w jaki sposób dziecko uczy się umiejętności komunikacyjnych. Podczas gdy te dwa warunki powodują problemy w interakcji, osoby z autyzmem mają niższą świadomość społeczną ludzi wokół nich. Zwykle mają trudności z wyrażeniem swoich myśli i uczuć i mogą nie wskazywać na coś, co wyjaśnia ich mowę. Mają też problem z nawiązaniem kontaktu wzrokowego.
Z drugiej strony dziecko z ADHD może dużo mówić. Prawdopodobnie mogą zakłócać czyjąś mowę, próbując utrzymać rozmowę jednostronną. Ponadto niektóre dzieci z autyzmem mogą bez przerwy mówić o interesującym ich temacie. Osoba z autyzmem woli porządek i powtarzalność, ale osoby z ADHD nie, nawet jeśli jest to pomocne.
Uzyskanie odpowiedniego leczenia
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko ma ADHD lub autyzm, pierwszym krokiem do uzyskania odpowiedniego leczenia jest postawienie trafnej diagnozy. Może to oznaczać konsultację ze specjalistą od zaburzeń zachowania. Trudno jest zdiagnozować te dwa schorzenia, więc można zacząć od pediatry, który może zapewnić skierowanie do specjalisty – wielu lekarzy rodzinnych i pediatrów nie ma specjalistycznego przeszkolenia w rozszyfrowywaniu kombinacji objawów. Najlepszym lekarzem dla osoby z ADHD i ASD jest lekarz, który ma doświadczenie w leczeniu tych dwóch schorzeń.
Aby zdiagnozować ADHD, lekarz będzie sprawdzał wzorce zachowań w czasie. Specjalista będzie również prosić rodziców, nauczycieli i innych opiekunów o informację zwrotną. Lekarze muszą również wyeliminować możliwe podstawowe warunki, które mogą powodować objawy i komplikować plan leczenia.
Leczenie objawów ADHD może również pomóc w radzeniu sobie z objawami autyzmu. Terapia behawioralna jest potencjalnym sposobem leczenia ADHD i jest sugerowana jako pierwsza metoda leczenia dla osób poniżej szóstego roku życia. W przypadku dzieci powyżej szóstego roku życia terapia behawioralna może obejmować leki. Różne formy terapii, w tym integracja sensoryczna, mowa i zajęcie, mogą pomóc dzieciom lepiej mówić i współdziałać. Leki nie zapewniają wyleczenia, ale mogą ułatwić radzenie sobie z objawami (takimi jak nieuwaga i nadpobudliwość).
Techniki behawioralne, których nauczy go specjalista, mogą również zmniejszyć objawy ASD. Dlatego ważne jest, aby uzyskać właściwą diagnozę i leczenie. Lekarz może być zmuszony do wypróbowania różnych alternatywnych metod leczenia, zanim znajdzie najbardziej skuteczną opcję. Można łączyć wiele opcji leczenia.
Podsumowanie
Nie ma uniwersalnego sposobu radzenia sobie z ADHD lub autyzmem. Zwykle objawy i leczenie mogą się zmieniać wraz z wiekiem dziecka. Naukowcy wciąż badają związek między tymi dwoma zaburzeniami. Badania mogą dostarczyć więcej informacji na temat pochodzenia choroby, a pacjenci mogą mieć dostęp do większej liczby opcji leczenia. Można podjąć próbę oceny dla ADHD lub autyzmu w naszej aplikacji. Wykonaj test na ADHD lub test na autyzm i przekonaj się czy Twoje przypuszczenia są trafne.
Źródła:
- Parker J. i inni, The long-term outcomes of interventions for the management of attention-deficit hyperactivity disorder in children and adolescents: a systematic review of randomized controlled trials, „Psychology Research and Behavior Management”, 6, 2013, s. 87-99, DOI: 10.2147/PRBM.S49114, PMID: 24082796, PMCID: PMC3785407.
