Kiedy czujesz się przygnębiony, to normalne, że stajesz w obliczu wielu pytań. Dzieje się tak często, jeśli u danej osoby nie zdiagnozowano zaburzeń depresyjnych lub jeśli po raz pierwszy doświadcza ona wszechogarniającego smutku lub innych objawów depresji. Można się zastanawiać: “czy tak już zostanie na zawsze?”. “skąd mam wiedzieć, czy mam depresję kliniczną?” i “kiedy powinienem szukać pomocy?”. W tym artykule odpowiemy na te pytania i omówimy, czym jest depresja sytuacyjna oraz kiedy może być czymś więcej.
Definicja depresji sytuacyjnej
Depresja sytuacyjna jest dokładnie tym, na co wygląda. Jest to depresja, która występuje w różnych sytuacjach. Depresja sytuacyjna może wystąpić w wielu różnych sytuacjach. Na przykład, depresja sytuacyjna może wystąpić, gdy ktoś przechodzi przez:
- Żałobę lub stratę
- Rozpoznanie choroby u siebie lub u kogoś bliskiego
- Stres związany z pracą, szkołą, wydarzeniami i decyzjami życiowymi
- Separację lub rozwód
- Przeprowadzka lub przystosowanie się do nowego położenia geograficznego
Powyższa lista nie jest wyczerpująca. Jest to raczej lista najczęstszych przyczyn depresji sytuacyjnej. Depresja sytuacyjna jest pojęciem nieformalnym, a nie diagnozą czy terminem medycznym. W niektórych przypadkach może być diagnozowana jako zaburzenie przystosowania.
Zaburzenia przystosowania w DSM
Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych (DSM) jest podręcznikiem używanym przez lekarzy i specjalistów z dziedziny zdrowia psychicznego do diagnozowania zaburzeń psychicznych. Najnowszą, zaktualizowaną wersją DSM jest DSM-V. Oto kryteria diagnozy zaburzeń przystosowania zawarte w DSM-V:
“A. Rozwój objawów emocjonalnych lub behawioralnych w odpowiedzi na możliwy do zidentyfikowania stresor(y), pojawiający się w ciągu 3 miesięcy od wystąpienia stresora(ów).
- Te objawy lub zachowania są istotne klinicznie, o czym świadczy jedno lub oba z poniższych stwierdzeń:
- Wyraźny niepokój, który jest nieproporcjonalny do nasilenia lub intensywności stresora, przy uwzględnieniu kontekstu zewnętrznego i czynników kulturowych, które mogą wpływać na nasilenie i prezentację objawów.
- Znaczne upośledzenie funkcjonowania społecznego, zawodowego lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania.
- Zaburzenia związane ze stresem nie spełniają kryteriów innego zaburzenia psychicznego i nie są jedynie zaostrzeniem wcześniej istniejącego zaburzenia psychicznego.
- Objawy nie są związane z normalną żałobą.
- Po ustąpieniu stresora (lub jego konsekwencji) objawy nie utrzymują się dłużej niż przez kolejne 6 miesięcy.”
Depresja sytuacyjna a zaburzenia depresyjne
Depresja sytuacyjna jest uwarunkowana okolicznościami. Ustąpi, gdy ustąpią okoliczności wywołujące uczucie przygnębienia lub obniżonego nastroju, przy czym, choć istnieją metody leczenia zaburzeń depresyjnych, które są bardzo pomocne, na depresję nie ma znanego lekarstwa. Istnieje wiele różnych zaburzeń depresyjnych, których można doświadczyć. Zapoznanie się z różnymi zaburzeniami depresyjnymi może pomóc w rozróżnieniu, czy dana osoba może potencjalnie cierpieć na schorzenie należące do kategorii zaburzeń depresyjnych.
Poważne zaburzenie depresyjne (MDD)
Poważne zaburzenie depresyjne (MDD) jest bardzo powszechnym zaburzeniem psychicznym. Charakteryzuje się okresami depresji, charakteryzującymi się szeregiem objawów (jednym z nich musi być utrata zainteresowania czynnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność, lub obniżony lub depresyjny nastrój), trwającymi dwa tygodnie lub dłużej. Oto niektóre z potencjalnych objawów MDD:
- Obniżony lub depresyjny nastrój
- Utrata zainteresowania czynnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność
- Poczucie bezwartościowości, beznadziejności lub nieproporcjonalnie duże poczucie winy
- Zmęczenie lub znużenie
- Trudności z koncentracją lub skupieniem uwagi
- Zbyt dużo lub zbyt mało snu
- Wycofywanie się od innych
- Zmiany apetytu
- Drażliwość
- Nadmierny płacz
- Emocjonalne odrętwienie
Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD)
Choroba afektywna sezonowa jest formą dużej depresji, która występuje sezonowo. Wiele osób cierpiących na chorobę afektywną sezonową doświadcza poważnych objawów depresji w miesiącach zimowych. Objawy będą wyglądały dokładnie tak samo, jak te wymienione powyżej w rozpoznaniu poważnych zaburzeń depresyjnych, ale będą występowały sezonowo. Zaburzenie to można leczyć na wiele sposobów, w tym poprzez poradnictwo lub terapię światłem*.
Trwałe zaburzenie depresyjne (PDD)
Uporczywe zaburzenie depresyjne to przewlekły, mało nasilony rodzaj zaburzeń depresyjnych. Aby zdiagnozować uporczywe zaburzenia depresyjne (PDD), objawy muszą występować przez dwa lata lub dłużej. Oto niektóre z potencjalnych objawów uporczywych zaburzeń depresyjnych, na które należy zwrócić uwagę:
- Utrzymujący się obniżony nastrój lub smutek
- Uczucie zmęczenia lub niski poziom energii
- Poczucie bezwartościowości, beznadziejności lub nieproporcjonalnie duże poczucie winy
- Trudności z samooceną
- Problemy z koncentracją lub skupieniem uwagi
- Problemy z działaniami społecznymi lub ich unikanie
Zaburzenia dysforyczne przedmiesiączkowe (PMDD)
Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne (PMDD) to zaburzenie, w którym osoba doświadcza poważnych objawów przedmiesiączkowych, które wpływają na jej życie w takich obszarach, jak związki, praca i edukacja. W tygodniu poprzedzającym miesiączkę osoba może popaść w taką depresję, że nie będzie w stanie wykonywać codziennych czynności i może w ogóle nie czuć się sobą. Jest to poważniejsze niż typowe objawy PMS. Oto niektóre z potencjalnych objawów PMDD, na które należy zwrócić uwagę:
- Niski lub przygnębiony nastrój
- Brak zainteresowania czynnościami, które zwykle sprawiają przyjemność
- Silne objawy PMS, takie jak wzdęcia lub skurcze
- Zbyt dużo lub zbyt mało snu
- Problemy z koncentracją lub skupieniem uwagi
- Nadmierne zmęczenie
- Złość lub drażliwość
- Wahania nastroju
- Lęk lub napady paniki
Jeśli objawy depresji występują tylko w tygodniu poprzedzającym miesiączkę i ustępują po jej rozpoczęciu lub wkrótce po niej, może to oznaczać, że cierpisz na PMDD.
Odróżnienie depresji występującej sytuacyjnie od zaburzeń psychicznych, które można zdiagnozować, sprowadza się do tego, w jaki sposób objawy utrzymują się lub przestają się utrzymywać.
Fakty i statystyki dotyczące depresji i zaburzeń depresyjnych
- Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego (NIMH) podaje, że w 2017 roku epizodu depresyjnego doświadczyło 17,3 miliona osób w wieku 18 lat i więcej.
- Jedna na trzy osoby, które przeżyły zawał serca, doświadcza depresji.
- Ponad 20% osób z zaburzeniami nastroju zmaga się również z używaniem substancji.
- Depresji doświadcza około jedna trzecia osób, u których zdiagnozowano cukrzycę.
- Większe zaburzenie depresyjne (MDD) jest częściej diagnozowane u kobiet niż u mężczyzn.
- U osób cierpiących na depresję często występują choroby współistniejące. Jedną z najczęstszych chorób współistniejących u osób z depresją są zaburzenia lękowe.
Czy terapia może pomóc w depresji sytuacyjnej?
Terapia z pewnością może pomóc osobom cierpiącym na depresję sytuacyjną. Ludzie uczęszczają na terapię z wielu różnych powodów i nie trzeba mieć zdiagnozowanego zdrowia psychicznego, aby uczestniczyć w terapii czy poradnictwie. Oto niektóre z wielu powodów, dla których ludzie szukają pomocy:
- Problemy w związkach
- Stres lub zmartwienia związane z wydarzeniami na świecie
- Stres związany z pracą, szkołą lub innymi aspektami życia
- Zmiany w życiu, takie jak separacja, rozwód, zmiana zawodu lub starzenie się
- Żałoba, strata lub trauma (z diagnozą lub bez diagnozy zaburzenia żałoby lub zaburzenia traumy)
- Problemy z intymnością lub seksem
- Problemy rodzinne
- Odkrywanie siebie
Lista ta nie jest w żadnym wypadku obszerna, ale pokazuje, że nie ma żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o to, z czym można się zwrócić do terapeuty. Jeśli chcesz porozmawiać z bezstronną osobą trzecią z jakiegokolwiek powodu, niezależnie od tego, czy chodzi o zaburzenia adaptacyjne, depresję, problemy w związku czy okoliczności życiowe, terapia lub doradztwo są doskonałym rozwiązaniem. Jeśli doświadczasz depresji sytuacyjnej, masz zaburzenia depresyjne lub podejrzewasz, że możesz mieć zaburzenia depresyjne lub zaburzenia adaptacyjne, rozważ skontaktowanie się ze specjalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego, np. z doradcą lub terapeutą. Można zacząć od umówienia się na wizytę u lekarza pierwszego kontaktu lub lekarza ogólnego, aby porozmawiać o swoich objawach, można też poszukać terapeuty pracującego w okolicy lub zdalnie. Jeśli nie jesteś pewien, od czego zacząć, możesz skorzystać z narzędzia do wyszukiwania świadczeniodawców w prawym górnym rogu strony internetowej Mind Diagnostics.
Kiedy szukać pomocy
Jeśli zastanawiasz się, kiedy szukać pomocy, odpowiedź brzmi: po pomoc możesz zwrócić się w każdej chwili. Nie trzeba czekać, aż sytuacja się pogorszy i ważne jest, aby nigdy nie odsuwać swoich problemów na bok ani nie uważać, że nie są one na tyle poważne, aby zasługiwać na wsparcie. Jeśli objawy depresji zaczynają wpływać na twoje życie lub zdolność do funkcjonowania, pamiętaj, aby natychmiast porozmawiać z lekarzem lub zgłosić się do specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego. Pierwszą metodą leczenia depresji jest często terapia poznawczo-behawioralna (CBT*). Inną formą poradnictwa lub terapii, która może być korzystna dla osób cierpiących na depresję, jest terapia interpersonalna. Obie te formy terapii są nieinwazyjne i mogą okazać się niezwykle korzystne w przypadku wielu problemów.
Rozwiąż test depresji
Czy możesz mieć depresję? Rozwiąż test depresji, aby uzyskać wgląd w swoje objawy i to, przez co przechodzisz. Choć test nie zastępuje diagnozy postawionej przez lekarza lub specjalistę z zakresu zdrowia psychicznego, jego wypełnienie może być pierwszym krokiem do uzyskania potrzebnej Ci pomocy. Chociaż depresja może dotyczyć osób w każdym wieku, test na depresję jest przeznaczony dla osób powyżej 18 roku życia.
*) W celu uzyskania informacji na temat konkretnych metod leczenia należy skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego.
Więcej informacji
- mind-diagnostics.org/blog/depression/what-is-situational-depression
