Na nasze zdrowie psychiczne mogą wpływać różne rzeczy, z którymi stykamy się w życiu. Jedną z takich rzeczy jest technologia. Technologia jest ważną częścią naszego codziennego życia. Postęp technologiczny we współczesnym świecie doprowadził do powstania wielu platform internetowych, które oferują użytkownikom wiele korzyści. Media społecznościowe mogą mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na zdrowie psychiczne człowieka.
Naukowcy odkryli, że spędzanie czasu w sieci może wywoływać objawy chorób psychicznych, takich jak depresja. Liczba portali społecznościowych rośnie z dnia na dzień, a wiele osób ma kilka różnych platform społecznościowych, na które zagląda codziennie. Badania pokazują, że w 2008 roku tylko 10% Amerykanów miało profil w mediach społecznościowych. W 2019 r. nastąpił gwałtowny wzrost tego odsetka – w niewiarygodny sposób wyniósł on 79%. W skali globalnej około 3,5 miliarda ludzi jest aktywnymi użytkownikami mediów społecznościowych – liczba ta rośnie każdego roku o około 9%.
Warto wiedzieć, że nieustanny dostęp do portali społecznościowych i pewne negatywne zachowania, w których uczestniczymy, mogą powodować depresję. Badania finansowane przez Narodowy Instytut Zdrowia USA (NIH) wykazały, że użytkownicy mediów społecznościowych wchodzili na strony internetowe średnio 30 razy w tygodniu i ponad godzinę dziennie. Podkreśla się, że ci uczestnicy (jedna czwarta) byli predysponowani do depresji. Badanie zostało przeprowadzone na platformach mediów społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram, YouTube, Twitter, Reddit, Snapchat, Tumblr, Pinterest i LinkedIn.
Jakie są pozytywne aspekty mediów społecznościowych?
Mimo, że media społecznościowe mogą negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne, istnieją korzyści, które mogą pomóc w relacjach z innymi i wspierać zdrowie. Poniżej wymieniono pozytywne aspekty mediów społecznościowych:
- Utrzymywanie kontaktu z przyjaciółmi i rodziną oraz komunikowanie się z nimi na całym świecie od czasu do czasu.
- Poznawanie nowych przyjaciół i dołączanie do nowych społeczności (zazwyczaj są to osoby o podobnych ambicjach lub zainteresowaniach).
- Oferowanie lub szukanie wsparcia emocjonalnego w trudnych chwilach.
- Znalezienie platformy do wyrażenia siebie lub pokazania swojej kreatywności.
- Odkrywanie źródeł wiedzy i bezcennych informacji.
- Podnoszenie świadomości na temat ważnych kwestii poprzez przyłączanie się do dobrych celów lub ich promowanie.
- Znajdowanie pomocnych kontaktów społecznych, zwłaszcza gdy masz lęk społeczny, ograniczoną niezależność lub jesteś marginalizowany.
Jakie są negatywne aspekty mediów społecznościowych?
Prawie wszystko, co ma pozytywne strony, ma też negatywne. Pomimo korzyści, jakie oferują media społecznościowe, mają one swoje negatywne aspekty. Badania wykazały, że nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych może prowadzić do depresji, niepokoju, samookaleczeń, samotności, a nawet myśli o śmierci i samobójstwie. Poniżej wymieniono negatywne doświadczenia, które mogą być wywoływane przez media społecznościowe:
- FOMO (fear of missing out): Obawa, że coś Cię ominie, często zmusza Cię do ciągłego korzystania z telefonu w poszukiwaniu aktualizacji lub do niekontrolowanego reagowania na każde powiadomienie, które się pojawi – czasami może to mieć miejsce podczas jazdy samochodem lub w porze kładzenia się spać – w konsekwencji może to zagrozić Twojemu życiu lub sprawić, że nie będziesz mógł zasnąć.
- Depresja i stany lękowe: Poświęcanie większej ilości czasu na interakcje w mediach społecznościowych niż na kontakt twarzą w twarz może zwiększyć ryzyko wystąpienia zaburzeń nastroju, takich jak depresja i lęk. W rzeczywistości kontakt twarzą w twarz lub oko w oko jest potrzebny każdemu człowiekowi, by zachować zdrowie psychiczne. Pomaga on rozładować stres i poprawia nastrój.
- Nieadekwatność w stosunku do własnego wyglądu lub życia: W mediach społecznościowych ludzie są narażeni na wiele oszustw – niektóre zdjęcia są zmanipulowane. Ludzie często dzielą się w mediach społecznościowych tylko “dobrą stroną” siebie. Czasami, nawet jeśli jesteś tego świadomy, nadal możesz czuć się nieadekwatnie do swojego wyglądu lub życia.
- Cyberprzemoc: Cyberprzemoc to powszechne zjawisko, które może charakteryzować się obraźliwymi komentarzami, krzywdzącymi plotkami, wyzwiskami lub kłamstwami, które mogą wpływać na emocje ludzi. Badania pokazują, że około 10% nastolatków skarży się na cyberprzemoc w mediach społecznościowych, zwłaszcza na Twitterze. Potencjalne skutki uboczne cyberprzemocy dla dzieci mogą obejmować używanie substancji psychoaktywnych, większe prawdopodobieństwo bycia nękanym w prawdziwym życiu, niską samoocenę, słabe wyniki w nauce, niechęć do uczęszczania do szkoły oraz problemy ze zdrowiem psychicznym.
- Izolacja: Izolacja i poczucie samotności są powszechnymi objawami chorób psychicznych. Uniwersytet Pensylwanii przeprowadził badania, z których wynika, że nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych, takich jak Snapchat, Instagram i Facebook, może narażać na ryzyko poczucia samotności. W tym samym badaniu wykazano jednak, że ograniczenie korzystania z mediów społecznościowych zmniejsza poczucie izolacji i osamotnienia oraz poprawia ogólny stan zdrowia.
Jakie są kliniczne objawy depresji w przypadku korzystania z mediów społecznościowych?
Istnieją objawy depresji, które można zaobserwować, gdy media społecznościowe zaczynają przeszkadzać w życiu. Bardzo ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, aby dowiedzieć się, dlaczego twój nastrój uległ pogorszeniu. Możesz wykonać ten test na depresję, aby uzyskać informacje na temat objawów depresji, których możesz doświadczać. Poniżej przedstawiono niektóre z typowych objawów depresji, które mogą wystąpić w przypadku korzystania z mediów społecznościowych:
- Poczucie bezwartościowości
- Przygnębiony nastrój, poczucie beznadziejności lub smutku
- Utrata zainteresowania innymi czynnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność
- Zmiany apetytu lub wagi (przyrost lub utrata)
- Problemy z zasypianiem, takie jak nadsenność lub bezsenność
- Zmęczenie
- Trudności z koncentracją, myśleniem lub podejmowaniem decyzji
- Spowolnienie ruchów lub pobudzenie
- Myśli o śmierci i samobójstwie
Istnieją inne oznaki, które można zauważyć, gdy media społecznościowe zaczynają wpływać na zdrowie psychiczne. Mogą to być m.in:
- Niekorzystne porównywanie się z kimś innym w mediach społecznościowych. Wskazuje to na negatywny obraz ciała lub niską samoocenę.
- Spędzanie więcej czasu w sieci niż na bezpośrednich kontaktach z przyjaciółmi i rodziną.
- Doświadczanie cyberprzemocy. Możesz mieć poczucie, że nie jesteś w stanie kontrolować tego, co ludzie mówią o tobie w sieci.
- Nie masz czasu na autorefleksję lub masz go niewiele. Stajesz się pochłonięty tym, co robisz w sieci, nie mając czasu lub mając go niewiele na refleksję nad swoją osobowością.
- Angażowanie się w ryzykowne zachowania. Wiele osób angażuje się w ryzykowne zachowania, aby zdobyć sympatię lub pozytywne reakcje w sieci. Niektóre z tych zachowań mogą obejmować publikowanie kompromitujących materiałów, płatanie niebezpiecznych figli, korzystanie z telefonu w niebezpiecznych sytuacjach (np. podczas prowadzenia samochodu) lub cyberprzemoc wobec innych.
Jak leczyć i radzić sobie z depresją społeczną?
Niewątpliwie media społecznościowe mogą zakłócać dobre samopoczucie psychiczne. Ważne jest, aby korzystać z nich w sposób odpowiedzialny. Media społecznościowe mogą pomagać w nawiązywaniu kontaktów z innymi, ale mogą też powodować brak więzi i izolację. Jeśli doświadczasz depresji, która może być związana z korzystaniem z mediów społecznościowych, zwróć się o pomoc do specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego, np. do terapeuty. Profesjonalnie przeszkolony terapeuta pomoże Ci wprowadzić pozytywne zmiany w zachowaniu, gdy zmagasz się z depresją.
Inne sposoby radzenia sobie z depresją wywołaną przez media społecznościowe to m.in:
- Ustalenie limitów czasowych na odwiedzanie stron mediów społecznościowych w telefonie.
- Unikanie korzystania z telefonu w łóżku
- Usunięcie na jakiś czas swojego konta w mediach społecznościowych
- Uzyskanie wsparcia od przyjaciół – zaproponowanie przyjacielowi, by razem z Tobą odłączył się od sieci
- Staraj się trzymać telefon w miejscu, w którym nie będziesz mieć do niego łatwego dostępu.
Więcej informacji
- mind-diagnostics.org/blog/depression/the-link-between-depression-and-social-media
