Co to jest spektrum zaburzeń autystycznych?

Spektrum autyzmu (ASD) jest zaburzeniem rozwojowym. Wpływa na dzieci w dwojaki sposób. Po pierwsze, może utrudniać im komunikację i kontakty towarzyskie z innymi. Po drugie, może powodować powtarzające się zachowania i ograniczone zainteresowania. Dzieci, które mają autyzm, rodzą się z nim. Zwykle nie zauważa się tego, dopóki nie zaczną mieć problemów w kontaktach z innymi dziećmi w ich wieku.

W psychiatrii sposób myślenia o autyzmie zmieniał się z biegiem czasu. W przeszłości u dzieci diagnozowano jedno z kilku różnych schorzeń znanych jako całościowe zaburzenia rozwojowe:

  • Autyzm
  • Zaburzenie Aspergera
  • Dziecięce zaburzenie dezintegracyjne (CDD)
  • Zaburzenia rozwojowe nieokreślone inaczej (PDD-NOS)

Wszystkie te różne stany są zaliczane do autyzmu. Dzieci z autyzmem mogą mieć wiele różnych objawów i zachowań, dlatego autyzm jest uważany za spektrum, a nie tylko za jedno schorzenie.

ASD diagnozuje się u jednego na 59 dzieci. U chłopców diagnozuje się ASD około trzy do czterech razy częściej niż u dziewczynek.

Jakie są objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu?

U dzieci z autyzmem objawy pojawiają się często jeszcze przed ukończeniem drugiego roku życia. Niektóre dzieci zaczynają tracić język lub umiejętności społeczne (lub “cofać się”) w wieku jednego lub dwóch lat. U każdego dziecka autyzm wygląda inaczej. Nie każde dziecko wykazuje wszystkie symptomy, a u niektórych objawy są bardziej nasilone.

Symptomy ASD są pogrupowane w dwie kategorie:

Komunikacja społeczna i Interakcja społeczna

  • Nie lubi się przytulać ani ściskać
  • Lubi bawić się w samotności
  • Poniżej trzeciego roku życia:
  • Nie reaguje na swoje imię
  • Nie chce dawać, dzielić się ani pokazywać rzeczy, które lubi
  • Nie używa ruchów, aby się komunikować
  • Starsze dzieci:
  • Nie rozumie, co czują inni
  • Nie potrafi pokazać, jak się czuje
  • Nie rozumie związków
  • Ma problemy z odczytywaniem i używaniem języka ciała
  • Mówi później niż zwykle:
  • Do 18 miesiąca życia nie wypowiedziało ani słowa.
  • Do drugiego roku życia nie potrafi wypowiedzieć dwuwyrazowych zdań.
  • Mówi inaczej niż inne dzieci:
  • Podczas mówienia brzmi jak robot
  • Mówi w bardzo śpiewny sposób
  • Powtarza frazy lub układa słowa w niewłaściwej kolejności
  • Potrafi recytować informacje, ale nie potrafi ich wykorzystać do rozwiązywania problemów lub prowadzenia rozmowy.
  • Rzadko lub nigdy nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
  • Ma problemy z prowadzeniem rozmowy i pozwalaniem drugiej osobie na mówienie

Zachowania powtarzające się

  • Powtarza w kółko tę samą czynność
  • Skupia się na drobnych szczegółach i na niczym innym
  • Zmagają się ze zmianami w rutynie
  • Układa zabawki w kolejności zamiast się nimi bawić
  • Bardzo koncentruje się na określonych tematach lub przedmiotach

Ponadto dzieci z autyzmem są często wrażliwe na dźwięki, światło, tekstury lub zapachy. Jest to tak zwany problem z przetwarzaniem sensorycznym. Na przykład, głośne dźwięki lub jasne światła mogą powodować u nich dyskomfort. Mogą też potrzebować więcej wrażeń, aby czuć się komfortowo, dlatego będą próbować wpadać na różne przedmioty, ciągle ich dotykać lub wąchać.

Jak diagnozuje się autyzm?

Diagnoza zaburzeń autystycznych jest stawiana przez lekarza. Aby zdiagnozować autyzm, u dziecka muszą wystąpić objawy obejmujące zarówno wyzwania społeczne, jak i powtarzające się zachowania. Objawy te muszą przeszkadzać dziecku w codziennym życiu. Symptomy muszą występować do drugiego roku życia dziecka, nawet jeśli nie są one oczywiste do czasu, gdy dziecko jest starsze. Autyzm może być zdiagnozowany u dzieci już w wieku dwóch lat.

Diagnoza autyzmu zawiera listę wszystkich objawów występujących u dziecka. Przy każdym z objawów diagnoza określa, jakiego wsparcia będzie potrzebowało dziecko. Poziom wsparcia zależy od stopnia nasilenia objawów. Istnieją trzy poziomy wsparcia:

  • Wymagające wsparcia
  • Wymagające znacznego wsparcia
  • Wymagające bardzo dużego wsparcia

Dzieci z autyzmem często mają również problemy z rozumowaniem i uczeniem się. Jest to tak zwane zaburzenie rozwoju intelektualnego. Autyzm powinien być zdiagnozowany u dziecka tylko wtedy, gdy jego trudności społeczne nie mogą być wyjaśnione zaburzeniami rozwoju intelektualnego.

U dzieci, które mają problemy tylko z zachowaniami społecznymi i nie wykazują powtarzających się zachowań, nie diagnozuje się autyzmu. Zamiast tego zwykle diagnozuje się u nich stan zwany zaburzeniem komunikacji społecznej.

Jakie są czynniki ryzyka autyzmu?

Czynniki ryzyka autyzmu obejmują:

  • Niska waga urodzeniowa
  • Narażenie na działanie leku zwanego walproinianem podczas ciąży matki
  • Starsi rodzice

ASD częściej diagnozuje się u chłopców niż u dziewczynek.

Badania wykazały, że nie ma związku między szczepionkami a autyzmem.

Jak leczy się autyzm?

Obecnie nie ma dostępnego lekarstwa na autyzm. Jednak specjalne programy i terapia mogą pomóc dzieciom rozwinąć umiejętności i zmniejszyć liczbę zachowań, które sprawiają im problemy.

Istnieje kilka metod terapii, które sprawdzają się w przypadku dzieci z ASD:

  • Stosowana analiza zachowania (ABA): Setki badań dowiodły, że terapia ta sprawdza się w przypadku wszystkich dzieci z autyzmem, od lekkiego do ciężkiego. Uczy ona dzieci, jak komunikować się z innymi. Uczy je także unikania negatywnych zachowań, takich jak wyrządzanie sobie krzywdy.
  • Terapia zajęciowa (OT): OT uczy dzieci umiejętności potrzebnych do wykonywania czynności życia codziennego. Obejmuje to umiejętności motoryczne, uczenie się, jak radzić sobie z wrażliwością na światło, dźwięk i dotyk (umiejętności przetwarzania sensorycznego) i inne.
  • Terapia mowy lub fizykoterapia: Niektóre dzieci mogą potrzebować pomocy w zakresie mowy lub ruchów fizycznych.
    Wielu rodziców uważa, że pomocne jest narzędzie zwane “historyjkami społecznymi”. Jest to zabawny sposób na przygotowanie dzieci do sytuacji społecznych. Opowiadania są napisane z punktu widzenia dziecka. Wykorzystują słowa, zdjęcia i rysunki, aby pokazać dziecku, czego może się spodziewać.

Na autyzm nie ma lekarstwa, ale istnieją leki, które mogą pomóc w takich problemach, jak kłopoty ze snem czy gwałtowne napady złości. Dzieciom mogą być również przepisywane leki na inne problemy, które często występują w autyzmie. Należą do nich depresja, niepokój i nadpobudliwość.

Terapie alternatywne: Wiele osób mówi o alternatywnych metodach leczenia, a nawet o tak zwanych lekach na autyzm, ale nie ma naukowych dowodów na ich skuteczność. Niektóre z tych metod mogą być bardzo niebezpieczne, zwłaszcza terapia chemiczna zwana chelatacją. Bardzo ważne jest, aby rodzice współpracowali z lekarzem, jeśli chcą spróbować terapii alternatywnej.

Ryzyko wystąpienia innych zaburzeń

Dzieci z autyzmem są bardziej narażone na pewne problemy medyczne, w tym:

  • Epilepsja
  • Zaburzenia snu
  • Alergie
  • Problemy trawienne
  • Zaburzenia tikowe (np. choroba Tourette’a)
  • Lęk
  • Depresja
  • Problemy poznawcze

Więcej informacji:

  • childmind.org/guide/autism-spectrum-disorder-quick-guide/