Kryteria diagnostyczne DSM-5 dla depresji

Zgodnie z DSM-5, aby postawić diagnozę depresji, należy spełnić następujące kryteria. W ciągu tego samego 2-tygodniowego okresu u osoby musi wystąpić 5 lub więcej objawów, z których przynajmniej jeden to nastrój depresyjny lub utrata odczuwania przyjemności lub zainteresowania.

Kryteria DSM-5 dotyczące objawów Większego Zaburzenia Depresyjnego obejmują:

• Przygnębiony nastrój przez cały czas
• Minimalne zainteresowanie lub przyjemność z wykonywanych czynności przez większość czasu
• Znaczne wahania masy ciała, zarówno utrata, jak i przyrost masy ciała
• Spadek aktywności cielesnej i spowolnienie myślenia to dwa efekty.
• Niemal każdego dnia odczuwanie zmęczenia lub braku energii
• Ciągłe poczucie winy lub bezwartościowości
• Brak koncentracji w myślach i brak skupienia
• Myśli samobójcze

Aby można było rozpoznać depresję, objawy te muszą powodować u danej osoby kliniczną szkodę lub cierpienie w sferze społecznej, zawodowej lub w innych kluczowych obszarach funkcjonowania. Konieczne jest również, aby objawy te nie były konsekwencją nadużywania leków lub innego problemu medycznego.

Podtypy dużych zaburzeń depresyjnych

Istnieje wiele rodzajów poważnych zaburzeń depresyjnych. Przyjrzyjmy się im:

Duże zaburzenie depresyjne z objawami psychotycznymi

Choroba depresyjna z objawami psychotycznymi, taka jak duże zaburzenie depresyjne, jest odrębną chorobą depresyjną. W tym typie MDD niestabilność nastroju łączy się z urojeniami, halucynacjami lub kombinacją obu tych zjawisk. U około 18,5 procent osób z MDD występują objawy psychotyczne. Ponadto, częstość występowania MDD z cechami psychotycznymi wzrasta wraz z wiekiem.

Trwałe zaburzenie depresyjne

Trwałe zaburzenie depresyjne, znane również jako dystymia. Jest to forma depresji, która utrzymuje się przez dłuższy czas. W rezultacie pacjent może czuć się pozbawiony motywacji do wykonywania typowych codziennych czynności.

Ponadto, pacjent może odczuwać przygnębienie, być nieproduktywny, mieć niską samoocenę i ogólne poczucie nieadekwatności. Takie odczucia w przypadku uporczywych zaburzeń depresyjnych mogą utrzymywać się przez lata i mogą mieć znaczący wpływ między innymi na relacje partnerskie, naukę w szkole i inne codzienne czynności.

Sezonowe zaburzenie afektywne

Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD) to rodzaj depresji, która pojawia się i znika zgodnie z rytmem sezonowym.

Choroba afektywna sezonowa (SAD) jest rodzajem depresji, która objawia się w przewidywalnym rytmie sezonowym. Znana jest również jako "depresja zimowa".

Niektóre osoby cierpiące na SAD mogą odczuwać objawy latem i wracać do zdrowia zimą.

U osób cierpiących na SAD występuje wiele objawów. Możesz cierpieć na niektóre lub wszystkie z poniższych objawów SAD.

Objawy sezonowego zaburzenia afektywnego obejmują:

• Ogromny smutek (duża depresja), pustka, emocjonalna ciemność i poczucie beznadziejności
• Spadek zainteresowania lub zadowolenia z rutynowych, codziennych zadań
• Ciągłe rozdrażnienie
• Rozpacz, wyrzuty sumienia i poczucie bezużyteczności
• W ciągu dnia pacjent może odczuwać ospałość, brak energii i zmęczenie
• Spanie przez dłuższy czas niż zwykle i trudności z porannym wstaniem z łóżka
• Zachcianki węglowodanowe i przybieranie na wadze

Objawy te mogą być dla niektórych osób bardzo niepokojące. Mogą też mieć znaczny wpływ na codzienne funkcjonowanie i czynności.

Depresja atypowa

W zależności od okoliczności, depresja atypowa może być podtypem dużej depresji lub choroby dystymicznej. Osoby cierpiące na depresję atypową często po raz pierwszy zetknęły się z nią w młodym wieku. Jest to typowe w okresie dojrzewania.

Jedną z głównych różnic między depresją atypową a melancholiczną jest reaktywność nastroju. Jeśli wydarzy się coś dobrego, nastrój osoby z depresją atypową poprawia się. Pozytywne zmiany rzadko powodują zmianę nastroju w depresji melancholicznej.

Reaktywności nastroju muszą towarzyszyć dwa z poniższych objawów:

• Nadmierne spanie
• Przyrost masy ciała lub zwiększenie apetytu
• Silniejsza reakcja na odrzucenie lub większa wrażliwość na odrzucenie, co może prowadzić do trudności w związkach
• Uczucie ciężaru, unieruchomienia lub przytłoczenia

Pomimo swojej nazwy, depresja atypowa jest bardzo rozpowszechniona.

Epizody depresyjne z katatonią

Niekiedy depresja występuje w połączeniu z katatonią.

Co to jest katatonia? Katatonia to stan, w którym dana osoba nie reaguje na otoczenie. Innymi słowy, depresja katatoniczna jest formą depresji charakteryzującą się niemożnością mówienia lub wyglądem, jakby osoba była w stuporze przez dłuższy czas.

Najczęstsze objawy związane z katatonią to mutyzm (niemówienie) i stupor (stan oszołomienia).

Aby postawić diagnozę epizodu depresyjnego z katatonią, u osoby muszą wystąpić co najmniej 3 z 12 objawów.

Objawy epizodów depresyjnych z katatonią obejmują:

• Niepokój, stan pobudzenia lub niepokój
• Echolalia - bezmyślne powtarzanie słów innej osoby
• Katalepsja, czyli stan podobny do transu
• Echopraksja, czyli bezmyślne powtarzanie ruchów innej osoby
• Długotrwałe przyjmowanie sztywnej lub nienaturalnej pozy
• grymaszenie lub robienie miny, która sprawia wrażenie cierpienia
• Stereotypia, czyli powtarzające się ruchy, takie jak kiwanie się lub wielokrotne krzyżowanie i rozkrzyżowywanie nóg
• Nagła apatia na bodźce, np. gdy ludzie mówią do danej osoby
• Mutyzm, czyli nieumiejętność porozumiewania się
• Negatywizm, czyli podejmowanie działań sprzecznych z własnymi uczuciami
• Falująca elastyczność odnosi się do stanu, w którym osoba nie reaguje na polecenia i utrzymuje nieruchomą postawę ciała
• Osobliwe manieryzmy, takie jak nietypowe nawyki mówienia, ruchy ciała lub wpatrywanie się w otoczenie

Osoba cierpiąca na depresję katatoniczną prawdopodobnie ma również typowe objawy depresji. Mogą one polegać na uczuciu przygnębienia lub depresji. Może również doświadczać uczucia rozpaczy.

Depresja z cechami melancholii

Zgodnie z DSM-5 depresja melancholiczna jest czasami określana jako MDD z cechami melancholii, a wcześniej była określana jako "depresja endogenna".

Jest to podgrupa depresji charakteryzująca się znaczną utratą radości życia i kilkoma manifestującymi się objawami fizycznymi.

Depresja melancholijna charakteryzuje się takimi objawami, jak:

• Bezsenność lub bezsenność
• Utrata wagi
• Zaburzenia funkcji psychomotorycznych

Co ciekawe, w DSM-5 określenie "z cechami melancholii" jest również używane do diagnozowania zaburzenia dwubiegunowego.

Depresja z niepokojem

Lęk jest powszechny wśród osób cierpiących na depresję.

Aby lęk został zaklasyfikowany jako niepokój, muszą wystąpić co najmniej dwa z następujących objawów:

• Uczucie lekkiego napompowania lub napięcia
• Odczuwanie nienaturalnego niepokoju
• Niepokój powodujący trudności w skupieniu uwagi
• Obawa, że wydarzy się coś strasznego
• Poczucie, że jest się na skraju utraty kontroli

Lęk jest powszechny wśród osób cierpiących na depresję.

Aby lęk został zaklasyfikowany jako zaburzenie lękowe, muszą wystąpić co najmniej dwa z poniższych objawów:

• Występowanie dwóch objawów oznacza łagodne zaburzenie lękowe
• Trzy objawy oznaczają umiarkowany niepokój
• Cztery lub pięć objawów oznacza stopień umiarkowany do ciężkiego
• Więcej niż 5 oznacza ciężki niepokój

Bardzo duża depresja i lęk wiążą się z wyższym ryzykiem samobójstwa, dłuższym czasem trwania choroby i większą szansą na brak odpowiedzi na leczenie.

Związane z tym konsekwencje zachorowania na MDD

Niestety, MDD wiąże się z wysokim wskaźnikiem zgonów, z czego znaczną część stanowią samobójstwa. W związku z tym, jeśli podejrzewasz, że ktoś z Twoich bliskich cierpi na depresję, bardzo ważne jest, abyś zwracał uwagę na objawy samobójcze i traktował komentarze samobójców bardzo poważnie.

Jeśli zauważysz u osoby cierpiącej na depresję któryś z tych objawów, zachęć ją do natychmiastowego skorzystania z pomocy specjalisty.

Osoby cierpiące na depresję wykazują również, między innymi, niecierpliwość, zamyślenie i kompulsywne myślenie, niepokój, lęki, nadmierną troskę o stan fizyczny i skargi na ból.

Jaka jest różnica między uczuciem smutku a depresją?

Czym dokładnie różni się smutek od depresji? Biorąc pod uwagę, że głównym objawem związanym z depresją jest smutek, rozróżnienie tych dwóch rodzajów zaburzeń psychicznych może być trudne.

Poczucie przygnębienia

Depresja to jednak coś więcej niż tylko bycie przygnębionym i nie jest definiowana wyłącznie na podstawie stopnia, w jakim dana osoba jest przygnębiona. Chociaż stopień, w jakim dana osoba jest przygnębiona, nie jest istotny, to jednak wiele czynników, w tym długość trwania złych emocji, dodatkowe objawy, wpływ fizyczny na daną osobę oraz wpływ na jej zdolność do funkcjonowania w życiu codziennym, może stanowić istotną różnicę.

W przypadku depresji nie jest wymagany żaden czynnik wyzwalający. Osoba cierpiąca na depresję może w każdej chwili poczuć się przygnębiona lub pozbawiona nadziei w jakiejkolwiek sprawie. Osoba może mieć wszelkie powody do radości, a mimo to nie odczuwa takich emocji.

Depresja wiąże się ze znacznym zaburzeniem regularnych nawyków żywieniowych i snu, a także z uporczywą niezdolnością do wstania z łóżka w ciągu dnia.

Wreszcie, u osób cierpiących na ciężką postać MDD mogą występować myśli o samookaleczeniu, śmierci lub samobójstwie, a nawet mogą one planować samobójstwo.

Odczuwanie smutku

Każda osoba w pewnym momencie swojego życia odczuwa smutek. Jest to naturalna emocja, z którą wszyscy się stykamy. Smutek jest zwykle wynikiem określonej sytuacji, wydarzenia lub nawet osoby.

Na przykład:

• Utrata pracy
• Zakończenie związku
• Śmierć krewnego lub przyjaciela

Nawet jeśli przez dzień lub dwa po doświadczeniu smutku będziesz przygnębiony, nadal będziesz w stanie docenić proste przyjemności, na przykład posiłek, towarzystwo przyjaciół, a nawet zwykły program telewizyjny.

Jednak w przeciwieństwie do depresji, kiedy człowiek jest smutny z powodu jakiegoś wydarzenia, może nadal normalnie funkcjonować w życiu codziennym.

Podobnie jak w przypadku depresji, można odczuwać żal lub wyrzuty sumienia z powodu podjętych działań, ale nie będzie nas dręczyć długotrwałe poczucie pustki lub winy, jak w przypadku depresji.

Wreszcie, w stanie bez depresji nie występują tendencje samobójcze ani samookaleczenia z powodu smutku.

Jak uzyskać pomoc?

MDD jest uleczalne! Osoby cierpiące na MDD w przeważającej większości przypadków mogą zostać wyleczone, jeśli poszukają specjalistycznej terapii.

Skutecznych jest kilka konwencjonalnych metod, w tym:

• Leczenie terapeutyczne
• Leki na receptę
• Leczenie alternatywne
• Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna

W przypadku ciężkiej depresji konieczny może być pobyt w szpitalu lub w ambulatoryjnym programie leczenia do czasu poprawy samopoczucia.

Większość osób cierpiących na depresję odnosi korzyści z leczenia farmakologicznego i poradnictwa. Leki może przepisać lekarz lub psychiatra. Korzyści z wizyty u specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego jest wiele.

Leczenie terapeutyczne

Psychoterapia to termin oznaczający konsultacje z ekspertem w dziedzinie zdrowia psychicznego na temat depresji.

Depresja może być tak poważna, że konieczna jest hospitalizacja w ośrodku stacjonarnym. Może to być konieczne, jeśli pacjent nie jest w stanie odpowiednio zadbać o siebie lub osobę pozostającą na jego utrzymaniu.

Niestabilny nastrój można ustabilizować za pomocą stacjonarnej terapii psychiatrycznej.

Niektóre osoby mogą również skorzystać z programów terapii dziennej. Dzięki takim programom ambulatoryjnym objawy można utrzymać pod kontrolą. Ponadto programy te oferują pacjentom wsparcie i poradnictwo.

W leczeniu depresji pomocne są różne rodzaje psychoterapii, takie jak terapia poznawczo-behawioralna i terapia interpersonalna.

Leki na receptę

W leczeniu MDD lekarz może przepisać leki przeciwdepresyjne. Dostępnych jest wiele rodzajów leków.

Cierpliwość jest tu prawdziwą cnotą! Prawdopodobnie będziesz musiał wypróbować kilka różnych leków lub ich kombinacji, zanim znajdziesz jeden, który będzie dla Ciebie pomocny.

Skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą w sprawie wszelkich potencjalnie poważnych skutków ubocznych.

Terapia alternatywna

Dostępne są alternatywy dla bezpośrednich sesji leczenia depresji, które mogą być pomocne dla niektórych osób. Terapia może być prowadzona za pomocą oprogramowania komputerowego, sesji online, filmów lub podręczników. Programy mogą być prowadzone przez terapeutę lub całkowicie samodzielnie.

Przed wyborem jednej z tych alternatywnych metod terapii należy omówić je z terapeutą.

Magnetyczne leczenie przezczaszkowe

Próby leczenia MDD za pomocą leków przeciwdepresyjnych mogą być frustrujące i daremne. Kiedy konwencjonalne leki i terapia nie przynoszą rezultatów, niełatwo jest wiedzieć, czego próbować dalej.

Przezczaszkowa terapia magnetyczna to metoda leczenia depresji wykorzystująca pole magnetyczne do aktywacji komórek mózgowych. TMS stosuje się, gdy inne metody leczenia depresji zawiodły.